تمیم (مفردات‌نهج‌البلاغه)تمیم (به فتح تاء) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای بنی تمیم یکی از قبائل مشهور عرب می‌باشد که حضرت علی (علیه‌السلام) در جریان شورش بصره و نوع مواجهه ابن عباس با این افراد، از این واژه استفاده نموده است. ۱ - مفهومشناسیتمیم (به فتح تاء) به معنای بنی تمیم یکی از قبائل مشهور عرب آمده است که دارای فضائل بودند. ۲ - کاربردهاامام (صلوات‌الله‌علیه) در جریان شرکت نمودن برخی از افراد قبیله‌ی بنی تمیم در شورش بصره و حمایت نمودن از لشکریان طلحه و زبیر و عایشه، و بد رفتاری عبدالله بن عباس «فرماندار بصره»، با آنان به سبب همین مشارکت جستن، وی را از این کار بر حذر داشت و نوشت: «... قد بلغنی تنمرک لبنی تمیم و غلظتک علیهم و انّ بنی تمیم لم یغب لهم نجم الّا طلع لهم آخر و انّهم لم یسبقوا ابو غم فی جاهلیة و لا اسلام و انّ لهم بنا رحما ماسّة و قرابة خاصّة، نحن ماجورون علی صلتها...؛ به من رسید خشونت تو و بد رفتاریت به بنی تمیم، بدان که در بنی تمیم بزرگمردی نرفته مگر آن‌که بزرگمرد دیگری در جای آن قرار گرفته است و آن‌ها در هیچ جنگی مغلوب نشده‌اند، نه در جاهلیت و نه در اسلام و آن‌ها را با ما بنی‌هاشم رحم به هم رسیده و قرابت مخصوصی هست که ما برصله و مراعات آن پیش خدا ماجوریم.» در رابطه با جمله «و انّ لهم بنا رحما ماسّة» گفته شده: میان بنی‌هاشم و بنی تمیم ازدواجی رخ داده بود. همچنین گفته شده: بنی تمیم در «ایاس بن مضر» به قریش متصل می‌شوند که احتمال دوّم با «رحما» همسو می‌نماید. ۳ - تعداد کاربرداین واژه دو بار در «نهج البلاغه» آمده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعقرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «تمیم»، ص۱۷۷. |